Vertellsels van Kattuuln un anner Deren: Vertellsels för Kinner in de oostfreeske Spraak

Von Hermann Schröder

Dit Book is in de oostfreeske Spraak up Rheiderlander Aard schreven. Dat sall daarum gahn, dat uns Moderspraak neet verloren geiht un dat de Kinner, de in de tokomende Tied geboren worden un na d' School gahnt, ok noch weten, wo up Platt proot un schreven word.

• Sprache: Deutsch
• Herausgeber: tredition
• Erscheinungsdatum: 22. Nov. 2019
• ISBN: 9783749787234

Buchvorschau

Nüst bauen

Na ´n wunnerbar Dag in ´t Vörjahr treffen sük twee Kattuuln in de Schummertied. De een is´n Manntje und de anner is´n Wiefke. Se kieken sük an un proten in de Kattuul-Spraak mitnanner. „Huuuh, seggt de Manntje un „Huuuh, seggt ok de Wiefke. Dat heet sovööl, dat se sük wall lieden mögen. Daarna overleggen se, of se wall dicht bi ´n Vogelkast of ´n uut Boom mit ´n Höhl för Kattuuln finnen köönt.

Se flegen hen un her – van een Stee na de anner. Un daar hebben se Glück. Up ´t Kling, dicht bi ´n Kolk, steiht ´n Eekenboom. An de Eekenboom is ´n Vogelkast för Kattuuln anbrocht.

Eerst flegen se daar ´n paarmal umto man dann trauen se sük un kieken in de Vogelkast rin. Wat ´n Bliedskupp! De Vogelkast is noch neet besett. De beid Kattuul kieken sük an un se bünd sük eenig: „Dat word uns neei Huus. Hier bliev wi und hier bauen wi uns Nüst!"

De Wiefke, se heet Epke, blifft futt up de Vogelkast sitten un passt up, dat daar gien anner Kattuul of ´n anner frömde Vogel kummt. Teje, de Manntje, fangt futt an to knojen. He kickt, of dicht bi all dat Gootje, de Reef un de Ruugte liggt, de man för ´n Vogelnüst bruukt. Teje sett sük daarto eerst eenmal boven in de Boom un luurt na all Kanten.

As Kattuul kann he sien Kopp bold heel rund dreihen, sünner sük anners to rögen. Dat düürt neet lang, as he sücht, dat overall uut Holt, dröög Gress, lüttje Feern und ok Dotten van Peerhoor liggen. Dat pickt he dann all mit Snabel up un brengt dat na de Vogelkast hen.

Epke sitt in de Kast un nimmt all dat of, wat Teje anschleept, um daarmit dat Nüst torechttomaken. So bünd se de heel Dag an´t Rieten un bold hebben de Beid all ´n mooi warm lüttje Kamerke woor se tosamen insitten un ok schlapen köönt.

Kattuuln passen up un bauen hör Nüst

Annermörgen is up eenmal ´n Bült Parammel um ´t Huus. Dat geiht d´r bilangs. Daar bünd twee Spraen komen, de hebben ok docht, dat se disse Vogelkast mooi för sük bruken kunnen. Man daar komen se to laat. Dat helpt nu nix. De Spraen bünt wranterg as´n Pott full Lusen un de Grammiet frett hör bold up. Dat is toeerst so hör Maneer.

Man se köönt nett so quaad raggen un schellen as se willen, de beid Kattuuln geven hör neei lüttje Nüst neet weer her.

Man dicht bi stahnt ok noch anner Bomen mit Höhlen un ´n Bült uut Holt. Daar finnen ok de Spraen bold ´n Boomhöhl, woor se hör Nüst bauen köönt. Dree Daag later hebben sük de Vogels annanner wennt un alls is weer heel fredelk.

In´t Tweedunker sitten de beid Uulen nu faak boven in de Eekenboom un duddern tofree för sük hen. Teje, de för alls ok´n Spröök weet, meent: „Dat is doch alltied beter in´n lüttjet Huus, as boven up´n groot. Beter ´n eegen Boom, as´n frömd Holt." Un daarmit hett he ok ditmaal weer recht.

Schummertied

uut

Gootje

Parammel

raggen

Grammiet

Holt

Dämmerung

abgestorben

Zeug

Krach

schimpfen

Verbitterung

Wald

Ruugte

Eekenboom

Dotte

Spraen

quaad

wranterg

rieten

grobes Laub

Eiche

Strähne

Stare

selbstbewusst

mürrisch

schaffen

Naberskupp

Twee dree Daag later hebben die Kattuuln, de Teje und Ebke heten, hör Nüst so torecht maakt, as hör dat topass kummt. Nu köönt se na de Meite eerst eenmal rüsten.

Bomen und Busken worden weer gröön. Overall bleihen geel Paaskeblömen un witte Snejklokktjes. In ´t Kolk köönt de Uulen baden un daarna laten se hör Feern in d´ Sünn drögen.

Dat gifft so vööl Neeis to sehn. Kattuuln köönt heel good kieken un hören. Vööl beter as ´n Menske. Se köönt ok so stillkens flegen, dat man dat neet hört of sücht.

De beid Kattuuln bünd nu faak s´Nachts unnerwegens. Dat gifft genoog to freten un so komen se wall to hör Liek. Ok mit de Nabers, de Spraen, komen se good torecht. De Spraen hebben wall vööl Visiet und dann maken de all mitnanner ´n Bült Spektakel, man daar kann man gau to wennen. Teje meent, bi de Spraen proten de Vogels all to gliek. De hebben elk ´n Hals as ´n Scherenslieper un een Spraa hett ´t Tiffke alltied gau boven´t Water.

Wenn ´t doch weer eenmal to maal word, krupen Teje un Epke in hör Nüst in de Vogelkast, maken de Ogen dicht und slapen ´n Stündje.

Mennigmaal sitten beid Kattuuln still in hör Eekenboom, dreihen de Kopp na all Sieden un luren um sük to.

An ´t Kolk leven ok noch ´n heel Bült anner Deren. Poggen sitten an de Kant und versöken, Frientjes, Müggen un Gnudd mit hör lang Tung to fangen. Mitunner kummt ok ´n Reh an ´t Water to supen. Waterhentjes lopen unner an´t Kant. Se söken Watertieken un Wurms. Wenn ´t heet is, liggt ok faak ´n Evertaske in de Sünn up ´n Leembült.

Heel vörnehm bünd ok twee Gansen, de sük elker Tied dickdoon. De komen van wied weg ut Ägypten un se menen, dat se heel wat Besünners bünd. Se hebben ´t alltied drock un bünd ok gau up Tipp treden. Dann raggen un franten se un schellen as Ketelböters. In d´ Wintertied is de Beid dat an ´t Kolk vööls to kold. Dann leven se in Afrika. Man elker Vörjahr bünd se d´r weer un bauen hör Nüst up ´t Eiland midden in ´t Kolk.

Kattuuln kieken un sehnt ´n heel Bült anner Deren

Se weten heel genau, dat de Voss of de Ülk neet geern swemmen un dat Fell natt kriegen. Nee, de komen daar neet rover und van boven schulen de Tacken van Eeken un Ellern tegen Kanen und Kraihen. Up ´t Eiland bünd de Gansen in Sekerheit. Nüms kann hör wat andoon un se köönt hör Kükens in Free uptrekken.

In ´t Water leevt ok´ n heel Bült Fis. Um de to fangen, kummt faak Jan Schiet – de Reiger. He geiht dann mit sien lang Benen heel wies an de Kant up un daal un luurt up ´n lüttje Fis. Man de bünd ok